Jej powieść z 2021 roku „Blaue Frau” otrzymała bardzo ważną niemiecką nagrodę literacką Deutscher Buchpreis. Ale w języku polskim autorka Antje Rávic Strubel zzaczyna swoje życie od książki innej – wymagającej i fascynującej.
Antje Rávik Strubel: Literatura Przekraczająca Granice
Strubel, niemiecka pisarka o wyjątkowej wrażliwości i unikalnym spojrzeniu na świat, należy do grona twórców, którzy nie tylko opisują rzeczywistość, ale także zadają pytania o jej naturę, przemiany i granice. Jej twórczość jest swoistym laboratorium języka i ciała, w którym poddaje analizie i dekonstrukcji zarówno narracje historyczne, jak i kulturowe klisze. Pisarka wprowadza czytelniczkę_ka w świat pełen subtelnych napięć, gdzie granice między płciami, tożsamościami i społecznymi rolami ulegają rozmyciu.
Historia i tożsamość: Widzenie rzeczywistości z innej perspektywy
Antje Rávik Strubel, rocznik 1974, pochodzi z byłej Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD), co wywarło znaczący wpływ na jej postrzeganie świata. Dorastanie w systemie, który w wyniku przemian przełomu lat 80. i 90. ubiegłego wieku uległ radykalnej zmianie, nauczyło ją dostrzegać wielość perspektyw. Strubel często podkreśla, że historia jest procesem ciągłym, a jej znajomość i doświadczenie życia w Europie Wschodniej pozwalają jej patrzeć na świat z pewnym dystansem i gotowością na zmiany. Niemcy Wschodni, jak mówiła mi podczas rozmowy w czasie Literackiego Sopotu w 2023 roku, byli często poniżani i patrzono na nich z wyższością, a przecież to właśnie oni musieli nauczyć się dostosowywać do ciągle zmieniających się warunków.
Ta świadomość wpływa na jej pisarstwo, które pełne jest refleksji nad tożsamością – zarówno indywidualną, jak i kolektywną. Strubel pisze o tożsamości jako koncepcji płynnej, zmiennej i często niezdefiniowanej. Jej bohaterowie nieustannie poszukują siebie, zmagając się z narzuconymi przez społeczeństwo rolami i stereotypami.
Język jako siła napędowa literatury
Jednym z centralnych motywów w twórczości Strubel jest język, który traktuje nie tylko jako narzędzie komunikacji, ale przede wszystkim jako źródło inspiracji i twórczej ekspresji. Wiele o tym mówiła również podczas naszego spotkania. Dla Strubel pisanie zaczyna się od języka – od rytmu, dźwięku i struktury zdania. To język przejmuje kontrolę nad jej pisaniem, prowadząc ją do stworzenia historii, które często zaskakują nawet ją samą. W literaturze Strubel język jest dynamiczny, elastyczny i otwarty na eksperymenty.
 |
| (c) Philipp von der Heydt |
Obalanie form i literacka subwersja
Antje Rávik Strubel to pisarka, która nie boi się konfrontować z literackimi kanonami. Podczas spotkania w Sopocie powiedziała mi, że jej pomysł na książkę zrodził się z chęci podważenia tradycyjnej formy narracyjnej opowiadania. Zainspirowana twórczością Hemingwaya, postanowiła „obalić” tę „męską” formę narracji, wprowadzając do niej zupełnie inne postacie i motywy. Strubel gra z konwencjami, bawi się narracją i strukturą, tworząc teksty, które wymykają się prostym klasyfikacjom.
Jej powieść z 2021 roku „Blaue Frau” otrzymała bardzo ważną niemiecką nagrodę literacką Deutscher Buchpreis. Ale w języku polskim autorka Antje Rávic Strubel zzaczyna swoje życie od książki innej – wymagającej i fascynującej.
W jej książkach ciała bohaterów przechodzą metamorfozy, a granice między płciami i tożsamościami są rozmywane. Strubel bada, jak język wpływa na postrzeganie ciała, jak zmienia naszą świadomość i sposób, w jaki definiujemy siebie i innych. Jej literatura jest zatem nie tylko opowieścią o ludzkich losach, ale także refleksją nad samą naturą narracji i tożsamości.
Romantyzm i ironia: Gra z tradycją literacką
Strubel w swojej twórczości odnosi się również do tradycji literackich, takich jak romantyzm, jednak robi to w sposób ironiczny i subwersywny. Pisarka odwołuje się do romantycznych krajobrazów, ale nie traktuje ich poważnie – raczej używa ich jako narzędzia do budowania napięcia między rzeczywistością a fikcją. Tytuł jej wydanej w 2023 roku nakładem Wydawnictwa Pauza i w przekładzie Agaty Treperek powieści „W lasach ludzkiego serca” jest przykładem takiej ironii – sugeruje pewną przesadę i zaskakującą głębię, jednocześnie będąc świadomą grą z czytelnikiem.Jej literatura to zatem zaproszenie do refleksji nad tym, kim jesteśmy i jak definiujemy siebie w ciągle zmieniającym się świecie. Strubel zachęca do kwestionowania granic – zarówno tych narzuconych przez społeczeństwo, jak i tych, które sami na siebie nakładamy.
Pisarstwo w dialogu z rzeczywistością
Twórczość Strubel jest głęboko osadzona w kontekście społecznym i kulturowym. Pisarka często podejmuje tematy związane z polityką tożsamości, gender i seksualnością, co niejednokrotnie wywołuje kontrowersje. Jej książki nie są jednak prostymi manifestami – to skomplikowane, wielowarstwowe opowieści, które stawiają pytania, a nie dają jednoznacznych odpowiedzi.
W Niemczech Strubel spotkała się zarówno z entuzjazmem, jak i ostrą krytyką. Jej twórczość jest postrzegana jako kontrowersyjna, zwłaszcza w kontekście tradycyjnych norm i wartości. Pisarka nie unika trudnych tematów, takich jak seksualność, tożsamość płciowa czy relacje międzyludzkie, co czyni jej literaturę szczególnie ważnym głosem w dyskusjach o współczesnych problemach społecznych.
Wnioski: Pisarstwo jako przestrzeń wolności
Antje Rávik Strubel jest pisarką, która nie boi się wyzwań ani konfrontacji z trudnymi tematami. Jej twórczość to odważna i wielowymiarowa eksploracja języka, tożsamości i ciała. Strubel pokazuje, że literatura może być przestrzenią wolności – miejscem, w którym kwestionowane są utarte schematy i odkrywane nowe, zaskakujące perspektywy.
Pisarka jest laureatką wielu nagród literackich. W 2021 roku zdobyła jedną z najważniejszych z nich Deutscher Buchpreis za powieść „Blaue Frau”. Książka wciąż czeka na swojego wydawcę w Polsce.
(rozmowę przeprowadził i tekst opracował Marcin Wilk)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.