Przystanki Bator: Wałbrzych - Tokio - Warszawa

Joanna Bator, tegoroczna laureatka Nike, była gościem pierwszego dnia 5. edycji Festiwalu Conrada. Ubrana w czerwoną sukienkę niezwykle spokojnym głosem, w którym słychać było momentami sypkość słowa znaną z jej powieści, opowiadała o tym, jaką przeszła drogę, by dotrzeć do miejsca, w którym jest.

Fot. wyliczanka.eu || Z Bator rozmawiają Tomasz Pindel i Szymon Kloska

- Gdy zrobiłam doktorat i przebywałam akurat w Nowym Jorku, kompletnie nie wiedziałam, co dalej - mówiła w krakowskiej Mandze Bator. - Kiedyś, niemal przypadkiem, koleżanka przysłała formularz dotyczący stypendium w Japonii. Miałam jedną noc na napisanie projektu i znalezienie hosta. Zrobiłam to. Nad ranem posłałam aplikację. Wkrótce dowiedziałam się, że mam na dwa lata pojechać do obcego sobie kraju. Nigdy w swoim życiu nie byłam tak samotna jak tam.

Obca kultura i nieznane otoczenie potęgowało poczucie odosobnienia. Ale to właśnie w tej samotności narodziła się Joanna Bator-pisarka. Laureatka Nike przyznała, że "Piaskową Górę" wysłała do wydawnictwa, podpisując się najpierw pseudonimem. Do wydania pod prawdziwym nazwiskiem przekonała ją Beata Stasińska, redaktor naczelna W.A.B., oficyny, w której ukazały się kolejne powieści Bator. - To zabrzmi teraz niewiarygodnie, ale ja wtedy nawet nie wiedziałam, kim jest Beata Stasińska.


Autorka "Ciemno, prawie noc" wyjaśniała, że Wałbrzych kojarzy jej się z miejscem strasznym i przerażającym, ale takim, do którego wciąż chce się jechać, zwiedzać i oglądać. - Spędziłam tam 18 lat i wyjechałam nie oglądając się przez ramię. Nigdy tam nie wróciłam i pewnie nie wrócę. Ale kiedy piszę jakąkolwiek narrację, często pojawia się właśnie Wałbrzych.

Dla Bator ideałem powieści jest książka dwukodowa. W praktyce oznacza to taki tekst, który porywa dla samej opowieści, a jednocześnie zawiera w sobie drugie dno. Taki ideał realizuje jeden z ulubionych pisarzy Bator, Haruki Murakami.

- Pisanie "Ciemno, prawie noc" zostawiło mnie spustoszoną na kilka miesięcy - powiedziała pisarka. - Zaczęłam tworzyć na nowo dopiero całkiem niedawno. W lipcu dokładnie przemówiła postać, która z czasem zaczęła płynąć. Chaos po Nike nie sprzyja jednak pracy twórczej - przyznała Bator.

Co się dzieje z obecnie warszawską pisarką, gdy nie może pracować? Najchętniej biega. Podobnie jak jej idol, Murakami. Wtedy myśli są jasne. Co jest dobre, zwłaszcza gdy pisarstwo eksploatuje ciemne strony natury człowieczej. Poza tym Bator szuka domu. - Nagroda Nike przyspieszyła tę decyzję. No i po raz pierwszy wiem, że chcę osiąść gdzieś na dłużej.